ว่าด้วยความสัมพันธ์พื้นฐาน เกี่ยวกับ วัน/ เดือน/ ปี ตามพระคัมภีร์สุริยยาตร์

ตามพระคัมภีร์สุริยยาตร์นั้น เบื้องต้นแห่งการคำนวณทั้งหมดหัวใจอยู่ที่ การคำนวณ เกี่ยวกับ วัน, เดือน และ ปี นั่นเอง

"วัน" (day) ตัวคัมภีร์ได้อาศัยเครื่องมือ นับวัน ด้วย "หรคุณ"
"เดือน" (month) ตัวคัมภีร์ได้อาศัยเครื่องมือ นับเดือนน ด้วย "มาสเกณฑ์"
"ปี" (year) ตัวคัมภีร์ได้อาศัยเครื่องมือ นับปีด้วย "จุลศักราช"

โดย "วัน" ได้มีการแบ่งหน่วยย่อยเวลาออกเป็น 800 ส่วนเท่าๆกัน เรียก "กัมมัช", และ แบ่ง "ปี" ออกเป็นหน่วยย่อยเวลาในหน่วยกัมมัช นี้ได้ 292207 กัมมัช

ดังนั้น1 วัน จึง = 800 กัมมัช
1 ปี จึง = 292207 กัมมัช

ในขณะที่ "เดือน" (เรียกชื่อเฉพาะว่า มาส)  ได้มีการแบ่งหน่วยย่อยเวลาออกเป็น 30 ส่วนเท่าๆกันเรียกว่า "ดิถี" และได้แบ่ง "ดิถี" ออกเป็นหน่วยย่อยเวลา 692 ส่วนเท่าๆ กันเรียกว่า "อวมาน" และหากแบ่ง "วัน" ออกเป็นหน่วยย่อยเวลาในหน่วยอวมาน ก็จะได้เป็น 703 อวมาน

ดังนั้น1 มาส = 30 ดิถี
1 ดิถี = 692 อวมาน
1 วัน = 703 อวมาน
ตามลำดับ

ในขณะที่จุดเริ่มต้น ปีจุลศักราชแรกตามคัมภีร์สุริยยาตร์ ไม่ได้เริ่มต้นที่ หรคุณ เป็น 0 แต่เริ่มต้น ณ หรคุณ เป็น 373/800 อันเป็นจุดเริ่มต้น ปีจุลศักราช 0
(เมื่อเปลี่ยนเป็นเวลาได้ 11:11:24 น. ของหรคุณวันแรก)

และ จุดเริ่มต้น มาสเกณฑ์แรกตามคัมภีร์สุริยยาตร์ ไม่ได้เริ่มต้นที่ หรคุณ เป็น 0 แต่เริ่มต้น ก่อนขึ้น หรคุณ 0ตรงกับ ณ หรคุณ เป็น - 650/703 อันเป็นจุดเริ่มต้น มาสเกณฑ์ 0
(เมื่อเปลี่ยนเป็นเวลาได้ 01:48:33.79801 น. ของก่อนหรคุณวันแรก)

ดังนั้น หากสรุปเป็นสมการมาตรฐานทั่วไปแห่งวัน-เดือนและปี แห่งคัมภีร์สุริยยาตร์ จะสามารถสรุปออกมาได้เหลือเพียงสมการเดียวดังนี้


สมการนี้ ถือเป็นหัวใจหลักแห่งคัมภีร์พระสุริยยาตร์เลยทีเดียว
เป็นบาทฐานเบื้องต้นที่ตรงเข้าสู่ความรู้ความเข้าใจการคำนวณเรื่อง มัธยม และ สมผุสต่อๆไป
และ อีกทั้งเป็นสมการที่นำไปสู่การคลี่คลายโครงสร้างการกำหนด "ปีอธิกมาสของไทย" ทั้งหมด
ที่ครอบคลุมทุกๆประเด็น จากที่เคยคลุมเคลือเหมือนของคว่ำอยู่
จะสามารถเปิดหงายออกมาได้โดยง่าย
อย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน!!!