ตำราเดิม : การทำอัตตา(เถลิงศก) และ อัตตากำเนิด

ทำอัตตา (เถลิงศก)
ถ้าจะทำอัตตา ให้ตั้งจุลศักราชปีที่ต้องการนั้นลง เอา ๒๙๒๒๐๗ คูณ แล้วเอาเกณฑ์ ๓๗๓ บวก เอา ๘๐๐ หาร ได้ลัพธ์เท่าใด (ผลลัพธ์ที่เป็นจำนวนเต็ม)เอา ๑ บวกเข้าเป็น หรคุณอัตตา( หรคุณเถลิงศก, หรคุณพระยาวัน) เศษ เอามาลบเชิงหาร (คือ เลข ๘๐๐ ที่เป็นตัวหาร) ตกลัพธ์เป็น กัมมัชพลอัตตา (กัมมัชพลเถลิงศก)

แล้วจึงตั้ง หรคุณอัตตาลงเป็นสองฐาน ฐานบนเอา ๑๑ คูณ เอา ๖๕๐ บวก แล้วเอา ๖๙๒ หาร เศษเป็น อวมานอัตตา (อวมานเถลิงศก) ลัพธ์ซึ่งหารได้นั้น (ผลหารจำนวนเต็ม) ไปบวกด้วย หรคุณอัตตาฐานต่ำ แล้วเอา ๓๐ หาร เศษเป็น ดิถีอัตตา (ดีถีเถลิงศก) ลัพธ์เป็นมาสเกณฑ์อัตตา (มาสเกณฑ์เถลิงศก)

แล้วตั้งหรคุณอัตตาลงอีก เอาเกณฑ์ ๖๒๑ มาลบ เหลือเท่าใด เอา ๓๒๓๒ หาร เศษเป็น อุจจพลอัตตา (อุจจพลเถลิงศก)

ถ้าเอา ๗ หาร หรคุณอัตตา เศษเป็นวันเถลิงศก (วาร, วันในสัปดาห์)


ทำอัตตากำเนิด
ถ้าจะหาอัตตากำเนิด คือ วันเกิดของบุคคลก็ดี (หรือวันใดๆก็ดี) หาวันปัจจุบันที่จะต้องการทำ เรียกว่า สุรทินประสงค์ ก็ดี ต้องนับแต่หน้าวันเถลิงศกไปถึงวันเกิด หรือ วันที่ต้องการทราบได้เท่าใด เรียกว่า สุรทินอัตตา (สุรทินกำเนิด)

แล้วเอา สุรทินอัตตา บวกด้วยหรคุณอัตตา(เถลิงศก) เป็น หรคุณกำเนิด แล้วนับเดือนห้าเป็นต้นไป จนถึงเดือนเกิดได้เท่าใดบวกเข้ากับมาสเกณฑ์อัตตา เป็น มาสเกณฑ์กำเนิด แล้วตั้งสุรทินอัตตาลง เอา ๘๐๐ คูณ เอา กัมมัชพลอัตตาบวก เป็น กัมมัชพลกำเนิด

ตั้งอุจจพลอัตตาลง เอา สุรทินอัตตาบวก เป็น อุจจ(พล)กำเนิด

ตั้ง หรคุณกำเนิด ลง เอา ๗ หาร เศษ เป็น วันกำเนิด (วาร, วันในสัปดาห์)

ตั้งสุรทินอัตตาลงเป็นสองฐาน ฐานบนเอา ๑๑ คูณ ได้ลัพธ์เท่าใด เอา อวมานอัตตาบวกแล้วเอา ๖๙๒ หารเศษเป็น อวมานกำเนิด ลัพธ์ซึ่งหารได้นั้น เอาไปบวกสุรทินอัตตาฐานต่ำ แล้วเอาดิถีอัตตาบวกเข้าด้วย ได้ลัพธ์เท่าใด เอา ๓๐ หาร เศษเป็น ดิถีกำเนิด แล

ถ้าเอา ๖๙๒ หารมิได้โดยตัวตั้งน้อยกว่าตัวหาร จำนวนเลขที่หารไม่ได้นั้นคงเป็นเศษทั้งสิ้น เศษนั้นเป็น อวมานกำเนิดอยู่เอง และถ้าเอา ๓๐ หารมิได้ จำนวนเลขที่หารไม่ได้นั้นก็คงเป็นเศษและเป็น ดิถีกำเนิดด้วย

อนึ่งถ้าคำนวณไปแล้ว เศษวัน ออกมิตรงกับดิถี ให้ถอยสุรทินอัตตาเข้ามาเสียตัวหนึ่ง เพราะว่าเมื่อเวลาเกิดนั้น ดิถียังไม่เต็มบริบูรณ์ จึงต้องถอยสุรทินเข้าหาเพื่อให้ได้ผลตรงกับความที่เป็นจริง